Ο ποιητής ένα κενό;

της Νότας Χρυσίνα

Ο Σεφέρης στο ποίημά του "Ο Βασιλιάς της Ασίνης" αναζητά με αγωνία το πρόσωπο του βασιλιά που ο Όμηρος ανέφερε φευγαλέα και τώρα γίνεται η αιτία έμπνευσής του ώστε να γράψει το ποίημά του. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Καβάφης είχε εμπνευστεί από ένα άλλο όνομα σε μια επιγραφή μια μνεία του ονόματος του Καισαρίωνα και είχε φτιάξει το δικό του ποίημα. Και οι δυό ποιητές χρησιμοποιούν την Ιστορία και τον Μύθο για να μιλήσουν για το παρόν. Το παρόν γίνεται ο καθρέφτης του παρελθόντος μέσα από την προσωπική εμπειρία του ποιητικού υποκειμένου. Το ιστορικό παρόν συγχωνεύεται με το ιστορικό παρελθόν αφού προηγουμένως έκαναν έναν δημιουργικό διάλογο. Ο ποιητής με τα υλικά αυτής της μείξης μιλάει μέσα από το ποίημα για το μέλλον. Το ποίημα μετατρέπεται σε χρησμό και ο ποιητής σε ιερέα-μύστη που καλεί τον αφοσιωμένο του αναγνώστη σε μια μυστική τελετή μύησης στην γλώσσα του μέλλοντος. Η γλώσσα αυτή δεν μπορεί παρά να είναι η γλώσσα του ποιητή.

Ο Καβάφης στο δικό του ποίημα "Καισαρίων" πλάθει το πρόσωπο "ωραίο και αισθηματικό" και ελπίζει οι φαύλοι να σπλανιστούν το δημιούργημά του καθώς δεν ρέπει ο ίδιος ο ποιητής σε γλυκερούς συναισθηματισμούς και δεν τρέφει αυταπάτες.Η ποιητική δημιουργία είναι μια τέχνη κοπιώδης και αναζητάει ένα όνομα μία ένδειξη ύπαρξης για να πλάσει τον κόσμο όπως κάνει η αρχαιολογική σκαπάνη με ένα εύρημα.

Ο Σεφέρης στο δικό του ποίημα δηλώνει απερίφραστα την αγωνία του για την ποίηση και το αδιέξοδο να εκφραστεί. Γράφει "κάτω από την προσωπίδα ένα κενό". Ναι κατόρθωσε να φτιάξει το προσωπείο για να μιλήσει αλλά το εξωτερικό αυτό γνώρισμα παραμένει άδειο από ζωή εάν δεν κατορθώσει να συνομιλήσει με το παρόν παραμένει ένα λαμπρό παρελθόν όπως και το παρελθόν της Ελλάδας.

Ο Σεφέρης βιώνει την αγωνία της σύγχρονης Ελλάδας που προσπαθεί να μιλήσει στο παρόν κοιτάζοντας στο παρελθόν και με μοναδικό εφόδιο την μνήμη που μεταφέρεται με την ελληνική γλώσσα.

Τα ποιήματα ποιητικής, όπως θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τα δυο ποιήματα στα οποία αναφερθηκα, εκφράζουν τόσο την αγωνία του ποιητή για την ίδια την ποίηση όσο και τον εσώτατο εαυτό του ποιητικού υποκειμένου που αυτοβιογραφείται καθώς μιλάει για το ποιητικό δημιούργημά του.

Τον τελευταίο ρόλο στον διάλογο παρόντος- παρελθόντος τον έχει ο αναγνώστης όχι όμως μικρής σημασίας ρόλο καθώς καλείται να πάρει το μήνυμα και να το μετατρέψει σε ανοιχτό διάλογο με την ιστορία.

Τέλος ο αναγνώστης θα μετατραπεί σε κριτή της τέχνης του λόγου και αναβιώνοντας τον θεσμό των κριτών των αρχαίων μας δραματουργών θα στέψει με δάφνη το ποίημα αποδίδοντάς του την αισθητική αξία μέσα από την οποία η ποίηση καταργεί τον χρόνο.